Chotel Czerwony

Opis

Wieś położona w pobliżu Wiślicy, należy do najstarszych miejscowości regionu. Wzmiankowana była już w 1244 r., a w roku 1313 wzniesiono drewniany kościół pw. św. Bartłomieja. W kolejnych źródłach – aż do rozbiorów Polski – miejscowość wymieniana była jako własność kapituły wiślickiej. Z zapisów z 1595 r. wynika, że w Chotlu Czerwonym istniała już wtedy szkoła. W XIX w. wieś była siedzibą gminy (w 1827 r. 52 domy zamieszkiwały 362 osoby).

Miejsca, które warto zobaczyć

fot. Piotr Szumilas

Kościół. W 1440 r. Jan Długosz, który był wówczas kustoszem kolegiaty wiślickiej, ufundował nowy kościół, wzniesiony z kamienia ciosowego. Świątynię budowano przez 10 lat. Jest to kościół jednonawowy, na planie zbliżonym do kwadratu. Zarówno w nawie, jak i prezbiterium oraz kruchcie południowej wykonano sklepienie sieciowe. W nawie zdobią je zworniki z herbami Wieniawa Jana Długosza (ten herb także w kruchcie) i Dębno biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, a w prezbiterium z wizerunkiem Orła Polskiego. W kwadratowym, nieco węższym od nawy prezbiterium, za ołtarzem głównym, znajduje się gotyckie sakramentarium z maswerkowym baldachimem, zwieńczonym pinaklami. W ołtarzu gotycka rzeźba MB Bolesnej z połowy XV w. oraz późnogotycki krucyfiks z końca XV w. Starszy krucyfiks, z ok. 1400 r., umieszczono na północnej ścianie nawy. W prezbiterium, nawie i kruchcie zachowały się fragmenty ornamentalnej polichromii z XVI w. Do prezbiterium przylega wąska zakrystia ze sklepieniem kolebkowym z lunetami, a do nawy dwie kruchty: od południa gotycka z 1450 r., zaś od zachodu neogotycka, piętrowa, wzniesiona w 1850 r. Gotyckie portale prowadzą do kruchty południowej (tu tajemnicze obrysy czterech stóp, których znaczenia nie udało się ustalić), z kruchty do nawy i z nawy do zakrystii. W kruchcie, nad portalem, znajduje się gotycka, kamienna tablica erekcyjna z 1450 r. W obramieniu inskrypcyjnym umieszczono w niej płaskorzeźbę przedstawiającą Matkę Boską z Dzieciątkiem, a także postaci św. Stefana i św. Hieronima. W lewym górnym rogu popiersie budowniczego lub kamieniarza.

Atrakcje przyrodnicze. Wewnątrz gipsowego wzniesienia, na którym zbudowano kościół, wydrążono ok. 20-metrowej długości korytarz, zwany przez mieszkańców „kuchnią proboszczów”. W zachodniej części wzniesienia doskonale widoczny jest próg skalny z odsłonięciem ok. 2-metrowej wysokości gipsów, których kryształy przybrały formę tzw. jaskółczych ogonów. Stanowisko to chronione jest jako pomnik przyrody. W pobliżu znajdują się jeszcze dwa inne, tego typu pomniki przyrody oraz dwa rezerwaty przyrody: ścisły rezerwat stepowy „Przęślin”, utworzony w 1960 r. na powierzchni 0,7 ha, obejmujący gipsowe wzgórze z odsłonięciami gipsów, porośnięte roślinnością stepową i murawami kserotermicznymi oraz częściowy rezerwat stepowy „Góry Wschodnie”, utworzony w 1959 r. na wzgórzu gipsowym o powierzchni 1,78 ha, z taką roślinnością stepową jak m.in., miłek wiosenny, ostnica włosowata i mikołajek polny.
Cezary Jastrzębski

Informacje praktyczne
Centrum Informacji Turystycznej w Busku-Zdroju
al. Mickiewicza 22
Busko-Zdrój
tel +48 41 370 10 22
e-mail: informacja@busko.travel
www.busko.travel

Informacji udziela również Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach
ul. Sienkiewicza 29
25-007 Kielce
tel. 41 348 00 60
e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel