Złoty Medal
Międzynarodowych Targów
Poznańskich dla Świętokrzyskiego
Szlaku Archeo-Geologicznego

Muzeum Starożytnego Hutnictwa im. Mieczysława Radwana

Informacje praktyczne

  • Informacje szczegółoweZwińRozwiń
    • Rodzaj obiektu:
      Muzea
    • Powiat:
      Kielce
    • Gmina:
      Nowa Słupia
    • Adres:
      Nowa Słupia , Świętokrzyska 59
    • Kod pocztowy:
      26-006
    • Szerokość geograficzna:
      50.8603694
    • Długość geograficzna:
      21.0804352
    • Region turystyczny:
      Kielce i okolice
    • Położenie:
      W mieście
    • Cena:
      Normalny 28 PLN, ulgowy 18 PLN
    • Noclegi w okolicyZwińRozwiń
    Willa Czarownica**
    Willa Czarownica**
    Pokój od: 65 PLN

    Pensjonat WILLA CZAROWNICA znajduje się w Górach Świętokrzyskich w miejscowości Nowa Słupia stanowiącej wspaniałą bazę wypadową na wycieczki piesze jak i autokarowe. Z okien rozpościera się przepiękny widok na Świętokrzyski Park Narodowy i Św. Krzyż.

    • Nowa Słupia, ul. Staszica 19
    • +48 41 302 50 28
    Świętokrzyski Dom - Marianna i Stanisław Kowalscy
    Świętokrzyski Dom - Marianna i Stanisław Kowalscy
    Pokój od: 35

    Dom usytuowany jest u podnóża Św. Krzyża przy szlaku turystycznym. Do dyspozycji gości jest czternaście miejsc noclegowych w pięciu pokojach.

    • Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 55
    • +48 41 317 71 58
    Powiatowe Schronisko Młodzieżowe Pod Pielgrzymem
    Powiatowe Schronisko Młodzieżowe Pod Pielgrzymem
    Pokój od: 10,40 PLN

    Oferta schroniska całoroczne miejsca noclegowe, kuchnię samoobsługową, WC, prysznice, TV, bezpłatny parking, świetlicę, kącik ogniskowy.

    • Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 61
    • +48 41 317 70 16
    Dom Noclegowy - Wiesława Miszczuk
    Dom Noclegowy - Wiesława Miszczuk
    Pokój od: 28 PLN

    Miejscowość znajduje się u podnóża Gór Świętokrzyskich. Jest to dobre miejsce zarówno na wypoczynek czynny jak i bierny.

    • Nowa Słupia, ul. Rynek 1
    • +48 41 317 70 93
    NORD
    NORD

    Ośrodek oddaje do dyspozycji gości komfortowo urządzone pokoje dwu i trzyosobowe z TV, łazienką w korytarzu, oraz apartament (łazienka i TV).

    • Nowa Słupia, ul. Kielecka
    • +48 41 317 76 46
    Janina Trepka
    Janina Trepka

    Na parterze domu znajduje się kawiarnia, gdzie w sezonie gospodarze serwują lodowe specjały.

    • Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 3
    • +48 41 317 70 04
    Dorota Długosz
    Dorota Długosz

    Dom położony jest na skraju Puszczy Jodłowej u podnóża Łysej Góry, przy szlaku wiodącym Drogą Królewską do klasztoru na Świętym Krzyżu.

    • Nowa Słupia, ul. Świetokrzyska 45
    • +48 41 317 81 68
    Na zakręcie
    Na zakręcie

    Dom usytuowany u wejścia na Św. Krzyż Drogą Królewską. Do dyspozycji gości gospodarze oddają piętro domu z osobnym wejściem.

    • Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 43
    • 41 317 71 14
    Zdzisław Wąworek
    Zdzisław Wąworek

    Dom usytuowany jest u podnóża Świętego Krzyża blisko szlaków turystycznych prowadzących do wszystkich atrakcji Gór Świętokrzyskich.

    • Nowa Słupia, ul. Bodzentyńska 10 A
    • +48 41 317 76 34
    Pod Raczkiem
    Pod Raczkiem
    Pokój od: 25

    Goście wypoczywający w gospodarstwie mogą skosztować kuchni regionalnej,potraw z raka (smalec rakowy, zupa z raków, szyjki rakowe nadziewane), swojskich wyrobów mięsnych i domowych wypieków.

    • Nowa Słupia, ul. Staszica 22 B
    • +48 41 317 76 62

    Opis

    W Nowej Słupi, miejscowości u podnóża Łysej Góry, znajdziesz muzeum, które ożywia historię Gór Świętokrzyskich z pierwszych wieków naszej ery. Wystawa przeniesie Cię do świata starożytnych hutników, którzy niemal 2000 lat temu stworzyli jeden z największych zakładów metalurgicznych barbarzyńskiej Europy.

    Skąd wiemy, że taki epizod miał tu miejsce? Jak wyglądała praca dawnych hutników? I co po nich pozostało do naszych czasów? 


    Mieczysław Radwan  i “pogańskie żużle”

    Można powiedzieć, że historia badań nad starożytnym hutnictwem rozpoczyna się… w polu. Już Stanisław Staszic, XIX-wieczny przyrodnik, geograf i geolog, spostrzegł zalegające w świętokrzyskiej ziemi duże bryły żużla o powtarzalnym kształcie. Już wtedy słusznie powiązał je z działalnością metalurgiczną, która musiała tu być dawniej prowadzona. 

    Tymczasem “żużle pogańskie”, cieszące się zainteresowaniem ludzi nauki, były przekleństwem rolników pracujących na łysogórskich polach. Nie ma się czemu dziwić –  twarde bryły znacznie utrudniały pracę na roli. Rolnicy wszelkie problemy z nimi związane rekompensowali sobie finansowo – w okresie międzywojennym masowo zwozili żużel do skupu w hutach.

    Na ekspozycji Muzeum Hutnictwa

    Na szczęście proces ten nie dotknął wszystkich śladów po dawnych hutnikach. To, co pozostało, już w latach 50. XX wieku stało się obiektem regularnych badań naukowych, prowadzonych między innymi przez Mieczysława Radwana i Kazimierza Bielenina.

    Dzięki zaangażowaniu naukowców udało się ustalić, że w pierwszych wiekach naszej ery w Górach Świętokrzyskich powstawały proste, jednorazowe piece (piece dymarskie), w których wytwarzano żelazo. Oczywiście, w samym tym fakcie nie było nic nadzwyczajnego – umiejętność wytopu żelaza posiadali zarówno mieszkańcy Imperium Rzymskiego, jak i rozległego Barbaricum, a ślady aktywności metalurgicznej odnajdywano w różnych zakątkach Europy. Ale pierwszych badaczy dawnego hutnictwa w Górach Świętokrzyskich zaskoczyło coś innego.


    Na wielką skalę

    Okazało się, że ślady po piecach znaleźć można na bardzo dużym obszarze o powierzchni nawet 1000 km2. Co więcej, badania archeologiczne potwierdziły, że starożytni hutnicy pracowali w sposób zorganizowany i przemyślany, co widać choćby w regularnym układzie zachowanych piecowisk. 

    Tego dowiedzieli się archeolodzy na podstawie badań w terenie. No dobrze… ale co do wykopalisk rozproszonych w okolicy Łysogór ma dzisiejsze muzeum? Zdecydowanie więcej, niż mogłoby się to wydawać, bo wystawę urządzono na miejscu jednego ze stanowisk archeologicznych. 


    Stanowisko numer 2

    Z inicjatywy wspomnianych już badaczy, Kazimierza Bielenina i Mieczysława Radwana, nad reliktami 45 pieców znalezionych na stanowisku archeologicznym nr 2 w Nowej Słupi wzniesiono pawilon ochronny, który dał początek Muzeum Starożytnego Hutnictwa.

    Wystawę otwarto dla publiczności 29 maja 1960 roku jako oddział Muzeum Techniki NOT w Warszawie. 

    Od tego czasu zmieniło się wiele. Muzeum, już pod zarządem Miasta i Gminy Nowa Słupia przeszło gruntowną modernizację. Dziś zaprasza w zupełnie nową, pełną multimediów podróż, dzięki której lepiej zrozumiesz rolę żelaza w świecie fenomen starożytnego hutnictwa. Od początku działania muzeum nie zmienił się jednak jego główny eksponat, którym wciąż pozostaje odnalezione przy trasie na Łysą Górę piecowisko.

    Relikty piecowiska w Nowej Słupi


    Świat żelaza

    Wędrówkę przez świat żelaza rozpoczniesz w kinie. W wygodnym fotelu przygotuj się na solidną porcję wiedzy. Dynamiczne animacje 3d pokażą Ci, jak powstaje żelazo i jak pierwiastek ten zmineralizował skały, które już w okresie wpływów rzymskich wydobywano  w pobliskich Rudkach. 

    Głos lektora i efekty świetlne poprowadzą Cię do kolejnej sali. Zobaczysz tu niezwykłe formy z żelaza stworzone przez naturę i człowieka. Przyjrzyj się niezwykłym wzorom na meteorycie powstałego na skutek wybuchu supernowej. To jeden z niewielu takich odłamków na świecie! Zobaczysz tu też replikę sztyletu Tutenchamona sprzed ponad 3300 lat, które ostrze wykonano właśnie z meteoryty.

    Sala kinowa Muzeum Hutnictwa

    Czas na dalszą wędrówkę. Niczym prawdziwy wędrowiec znajdziesz się na styku 2 krain – bogatego Imperium Rzymskiego oraz Barbaricum. Spotkasz tu rzymskiego legionistę w bogatej zbroi oraz odzianego w skóry barbarzyńcę. Przejdziesz kamiennym traktem, zajrzysz do wnętrza rzymskiej willi i lessowym wąwozem, na którego skraju przysiadła skromna chatka z kultury przeworskiej.

    Twoja droga przez świat żelaza zaprowadzi Cię na autentyczne relikty dawnego piecowiska. Zatrzymaj się i zobacz kolejny film 3d prezentujący dzieje tego niewielkiego fragmentu ziemi – od prehistorii do współczesności.

    W kolejnej sali poznasz rodzaje starożytnych pieców. Poznasz konstrukcję zarówno jednorazowych pieców dymarskich, których używali starożytni hutnicy w łysogórach, jak i wielorazowych, których pozostałości spotyka się na terenie dzisiejszej Francji. Z takim zapasem wiedzy obejrzysz ostatni już film podsumowujący stan dzisiejszej wiedzy o starożytnym hutnictwie. Jeśli chcesz, zatrzymaj się na chwilę przy stołach multimedialnych, dzięki którym dowiesz się wielu dodatkowych faktów i ciekawostek o metalurgii.

    Diorama na ekspozycji Muzeum Starożytnego Hutnictwa


    Do dzieła!

    Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o życiu codziennym mieszkańców Barbaricum w pierwszych wiekach naszej ery, koniecznie zajrzyj do należącego do Muzeum Centrum Kulturowo-Archeologicznego. To starożytna osada zrekonstruowana z największą starannością na podstawie znalezisk archeologicznych z całej Polski. 

    Zobaczysz tu rekonstrukcje chat i warsztatów. Zobaczysz tu między innymi szyb górniczy, który mógł funkcjonować w nieodległych Rudkach. Twoja uwagę przyciągnie z pewnością piecowisko. W jego sercu stoi piec dymarski z kotlinką. 

    Osada starożytna to miejsce, w którym doświadczysz historii. Podczas warsztatów edukacyjnych wspólnie z innymi członkami grupy przygotujesz i rozpalisz piec dymarski czy spróbujesz swoich sił w kowalstwie, zielarstwie czy garncarstwie.

    Warsztaty w Centrum Kulturowo-Archeologicznym w Nowej Słupi


    Dymarki Świętokrzyskie

    Raz do roku Starożytna Osada zmienia się w miejsce niezwykłego pikniku archeologicznego. Na dwa sierpniowe dni Nowa Słupia zmieni się w obozowisko starożytnych hutników z pierwszych wieków naszej ery.

    Kim byli dawni mieszkańcy Gór Świętokrzyskich? Jak wyglądało ich życie codzienne i ciężka praca przy produkcji cennego żelaza? Tego dowiesz się podczas Dymarek Świętokrzyskich – pikniku historycznego, na którym archeologia przeplata się ze świetną zabawą.

    Dymarki Świętokrzyskie, fot. rekografia

    Lokalizacja

    Hidden text line that is needed to fix map width
    • 21.0804352
    • 50.8603694
    • Nowa Słupia, Świętokrzyska 59
    • Muzeum Starożytnego Hutnictwa im. Mieczysława Radwana