Złoty medal w kategorii
Najlepsza kampania marketingowa
podczas Targów Intourex2011
w Sosnowcu

Skarżysko-Kamienna

Informacje praktyczne

  • Informacje szczegółoweZwińRozwiń
    • Powiat:
      skarżyski
    • Gmina:
      Skarżysko Kościelne
    • Adres:
      Skarżysko-Kamienna
    • Kod pocztowy:
      26-100
    • Szerokość geograficzna:
      51.11112042757
    • Długość geograficzna:
      20.854024887085
    • Region turystyczny:
      Skarżysko-Kamienna i okolice
    • Wskazówki dojazdu:
      Skarżysko-Kamienna to miejscowość położona w północnej części województwa, na skrzyżowaniu dróg krajowych nr 7 (Żukowo-Chyżne) i 42 (Namysłów- Rudnik). Od Kielc Skarżysko oddalone jest o ok. 35 kilometrów, od Starachowic o 50 km, od Ostrowca Świętokrzyskiego o 62 km, od Końskich 40 km. Jadąc samochodem z Kielc należy kierować się na drogę krajową nr 7 (wyjazd ulicami Warszawską lub Radomską). Z Końskich i Starachowic do Skarżyska prowadzi droga nr 42. Osoby niezmotoryzowane z Kielc do Skarżyska-Kamiennej mogą dostać się za pomocą autobusów PKS odjeżdżających z dworca przy ul. Czarnowskiej 12 (rozkład jazdy na stronie internetowej przewoźnika www.pks.kielce.pl ), prywatnych busów odjeżdżających z dworca przy ul. Żelaznej 18 (www.busy-kielce.pl ) lub pociągów z dworca PKP przy placu Niepodległości (rozkład jazdy na stronie internetowej przewoźnika www.pkp.pl ). Ze Starachowic do Skarżyska odjeżdżają autobusy PKS (dworzec przy ul. Nadrzecznej, rozkład jazdy na stronie internetowej przewoźnika www.pks-starachowice.pl ) oraz pociągi (rozkład jazdy na stronie www.pkp.pl). Połączenia do Skarżyska z Ostrowca Świętokrzyskiego obsługuje PKS Ostrowiec Świętokrzyski (odjazdy z dworca przy ul. Żabiej 40, rozkład jazdy na stronie internetowej przewoźnika www.pksostrowiec.pl ) oraz pociągi (rozkład jazdy na stronie internetowej przewoźnika www.pkp.pl).
    • Telefon:
      +48 41 252 83 96
    • Noclegi w okolicyZwińRozwiń
    Komes **
    Komes **
    Pokój od: 90 PLN

    Hotel mieści się w Skarżysku-Kamiennej przy trasie E-42. Panuje tutaj niepowtarzalny klimat i miła, rodzinna atmosfera.

    • Skarżysko-Kamienna, ul. Legionów 130
    • +48 41 252 30 25
    Promień*
    Promień*
    Pokój od: 100 PLN

    Hotel Promień dba o to, by najwyższy standard usług szedł w parze z miłą, fachową obsługą. Oprócz komfortowo urządzonych pokoi, hotel oferuje swoim gościom ucztę dla podniebienia w stylowej restauracji.

    • Skarżysko-Kamienna, ul. Legionów 105
    • +48 41 253 86 36
    Centrum Ostra Brama przy Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej
    Centrum Ostra Brama przy Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej

    „Centrum Ostra Brama" znajdująca się przy Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej w Skarżysku-Kamiennej, poleca noclegi w bardzo atrakcyjnych cenach.

    • Skarżysko-Kamienna, ul. Wileńska 34 A
    • +48 501 538 799

    Opis

    Ta część krainy świętokrzyskiej, a głównie dolina rzeki Kamiennej ze swoimi skarbami ukrytymi w ziemi (surowce mineralne, w szczególności rudy metali) nadawała określony charakter miejscowemu osadnictwu. Słynne były dymarki do wytopu żelaza, które dały początek późniejszemu rozwojowi przemysłu hutniczego i metalowego (przykładem tego są pozostałości wielkiego pieca zachowane w dzielnicy Skarżyska – Rejowie). Teren obecnego miasta i okolic to miejsce działalności Stanisława Staszica z jego pionierskimi pracami w zakresie kopalnictwa, hutnictwa i hydrologii.

    Na Rejowie – najpiękniejszej, zabytkowej dzielnicy Skarżyska-Kamiennej (Zalew na Kamionce, Ośrodek Wypoczynkowy z miejscami noclegowymi, restauracją i kawiarnią – ul. Wioślarska, dojazd z E-7 ul. Słoneczną) znajdują się: grobla, kanały przepustowe i pozostałości Wielkiego Pieca, świadectwo hutniczej przeszłości i rozwoju tej ziemi.

    Przełomowym momentem dla rozwoju gospodarczego miasta była budowa i oddanie do użytku w roku 1883 linii kolei żelaznej, łączącej początkowo stację z Dęblinem i Śląskiem, rozbudowanej następnie w czterech kierunkach. Na lata 80. XIX w. przypada budowa jednego z większych zakładów w mieście, tj. Odlewni Żeliwa i Emalierni „Kamienna” (właścicielem był Jan Witwicki), która funkcjonowała ponad sto lat. W roku 1920 było w ówczesnej gminie Kamienna ponad 20 zakładów wytwórczych, w tym 6 zakładów przemysłowych branży metalowej, zatrudniających  ponad tysiąc pracowników; niewiele mniej ludzi zatrudniały służby kolejowe. Licznie powstawały również warsztaty naprawcze i sklepy.

    Skarżysko-Kamienna fot.Archiwum ROT WŚ

    W 1922 r. na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia, podpisanego przez premiera gen. Władysława Sikorskiego, nadano z dniem 1 I 1923 r. prawa miejskie gminie Kamienna. Również w roku 1922 władze państwowe zadecydowały o wybudowaniu w Skarżysku-Kamiennej wielkiego zakładu zbrojeniowego o nazwie „Państwowa Fabryka Amunicji”. Rok 1924 to okres uruchomienia tej fabryki, której rozwój ściśle łączył się przez dziesięciolecia z rozwojem miasta i miał istotny wpływ na to, co się w nim działo. Budowa Fabryki Amunicji w Skarżysku była jedną z większych inwestycji utworzonego w latach 30. Centralnego Okręgu Przemysłowego. W mieście powstały nowe osiedla mieszkaniowe dla robotników i kadry inżynierskiej PFA. W 1932 r. Fabryka Amunicji zatrudniała 2 760 osób, w roku 1936 – ponad 3 tys., a w roku 1939 – ponad 4,5 tys. Od 1928 r. zatwierdzono obecną nazwę miasta Skarżysko-Kamienna. W tym samym roku utworzono Zakłady Energetyczne Okręgu Radomsko-Kieleckiego (popularny ZEORK) z siedzibą w Skarżysku-Kamiennej, który z powodzeniem funkcjonuje do dzisiaj i stanowi (wraz z rejonami) jeden z największych zakładów pracy w mieście. W ostatnim roku istnienia II Rzeczypospolitej, Skarżysko-Kamienna była istotnym ośrodkiem przemysłu nie tylko w regionie, ale również w całym Centralnym Okręgu Przemysłowym.

    W latach okupacji niemieckiej Skarżysko było jednym z głównych w kraju źródeł zaopatrzenia w broń i amunicję żołnierzy Polski Podziemnej, a zwłaszcza okolicznych oddziałów partyzanckich, m.in. najbardziej znanych: „Ponurego”, „Nurta”, „Szarego”. Stało również miejscem eksterminacji ludności polskiej i żydowskiej przez Niemców. W obozie przymusowej, niewolniczej pracy, zorganizowanym na terenie zakładu nr 2 PFA, tzw. „Hasagu” wymordowano ok. 25 tys. osób. Zofia Nałkowska utrwaliła ten obóz śmierci w Medalionach w reportażu Dwojra zielona, prof. Karayan z Tel Aviwu – w swojej książce biograficznej. Zginął w nim także ojciec pisarza Hena.

    Skarżysko-Kamienna fot. Archiwum ROT WŚ


    Do miejsc uświęconych krwią trudno dziś dotrzeć (ze względu na wojskowy charakter produkcji „Mesko”), toteż niewiele osób wie o tym obozie koncentracyjnym, w którym dzień i noc, posypane pikryną i oblane benzyną, płonęły ludzkie ciała pod gołym niebem, na leśnej polanie. Turystę zatrzymuje brama z murem okalającym zakład, do której wiedzie ul. Ekonomii. Pomnik eksterminacji ludności żydowskiej znajduje się w miejscu dawnego getta, na ul. 3 Maja.

    Zbrodniczym śladem niemieckiego okupanta pozostały liczne mogiły np. w lesie na Borze, gdzie w lutym 1940 r. rozstrzelano 360 osób i na Brzasku, gdzie w czerwcu tegoż roku zginęło 760 osób – patriotów, przedstawicieli miejscowej i okolicznej inteligencji. Były to jedne z pierwszych masowych egzekucji na Polakach w czasie II wojny światowej i najliczniejsze w Kielecczyźnie.

    W szkole nr 1, miejscu tortur i przesłuchań, mieści się dziś Izba Pamięci. Opis tych czasów znajdziemy w artykułach i książkach Longina Kaczanowskiego, Zygmunta Przybyłowskiego, Henryka Pająka i innych. Do kurhanów dojeżdżamy trasą Skarżysko-Końskie, skręcając w las (kierunek: Bór) lub w ul. Ponurego (kierunek: Brzask).

    Po roku 1945 nastąpiła odbudowa przemysłu, dalszy jego rozwój. Powstawały głównie nowe zakłady wytwórcze w formie spółdzielni, tzw. przemysłu terenowego i zakładów komunalnych. W sposób dynamiczny rosła produkcja i zatrudnienie w byłej PFA, czyli w Zakładach Metalowych „Mesko”. Znaczący rozwój przemysłu w Skarżysku-Kamiennej następuje po roku 1956. W roku 1957 uruchomiono Fabrykę Obuwia, w latach 1966–68 zelektryfikowano węzeł PKP. Lata 70. to dalsza rozbudowa i modernizacja przemysłu w mieście. Utworzono Kombinat Budowlany, wybudowano Fabrykę Domów. Powstało nowe osiedle mieszkaniowe – Przydworcowe. Lata 70. były latami koniunktury głównie dla ZM „Mesko” (duża rozbudowa i modernizacja), dla przemysłu obuwniczego, budowlanego, spożywczego i chemicznego. Lata 80. to, poza okresem załamania w niektórych dziedzinach, budowa olbrzymiej stacji rozrządowej na węźle PKP. W ogóle służby PKP w Skarżysku (jak mówiono – „mieście kolejarzy”) to olbrzymi potencjał zatrudniający znaczną grupę pracowników w różnych dziedzinach kolejnictwa.

    Skarżysko-Kamienna fot.Archiwum ROT WŚ

    Zmiany ustrojowe i gospodarcze ostatniej dekady lat 90. miały istotne znaczenie dla potencjału gospodarczego Skarżyska-Kamiennej. W zaistniałych uwarunkowaniach gospodarczych nie wszystkie firmy potrafiły sprostać nowym wymaganiom. W dotychczas dominującym, związanym z tradycjami miasta przemyśle metalowym, obuwniczym, energetycznym oraz w kolejnictwie stopniowo zmniejsza się rola największego pracodawcy na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, które łącznie zatrudniają zdecydowaną większość ogólnej liczby pracujących. W 1999 r. został utworzony powiat skarżyski.


    Miejsca, które warto zobaczyć
    Muzeum im. Orła Białego– mieści się w murowanym budynku dawnego dozorcostwa huty i na placu. Jest to drugie co do wielkości i ilości eksponatów muzeum wojskowe w Polsce. Znajdują się w nim również podziemia i sale z ciekawymi eksponatami z innych dziedzin z historii Skarżyska-Kamiennej.

    Sanktuarium MB Ostrobramskiej – w roku 1989 powstała skarżyska Ostra Brama – na wzór wileńskiego sanktuarium MB Ostrobramskiej. Licznie tu przybywający pielgrzymi z kraju i Polonii szerzą kult MB Miłosierdzia, od 1995 r., decyzją Jana Pawła II Patronki Skarżyska-Kamiennej. Przy Sanktuarium istnieje Dom Pielgrzyma,
    gdzie można skorzystać z niedrogiego noclegu i wyżywienia. Sanktuarium odnajdziemy skręcając z E–7 obok nietypowego drogowskazu-kapliczki w ul. Wileńską.

    Muzealna Izba ks. prof. Włodzimierza Sedlaka – znajduje się w budynku Miejsko-Powiatowej Biblioteki Publicznej im. ks. W. Sedlaka na ulicy Towarowej w starej dzielnicy Kamienna. Zgromadzone są tu prawie wszystkie pamiątki po uczonym. Eksponaty dotyczą życia, pracy i twórczości, obejmują również archiwa rękopisów.

    Plebania i kościoły oraz Plenerowy Zakątek Pamięci L. Staffa w parafii św. Józefa – na ulicy Legionów (blisko trasy E-7, za przejazdem kolejowym). Tu wielokrotnie gościł Leopold Staff z żoną i psem, w pokoju plebanii zmarł 31 maja 1957 r. Tu rosną „wysokie drzewa” oraz srebrny świerk z tamtych czasów, pod którym ustawiono ławeczkę – symbol ulubionego miejsca rozmyślań i odpoczynku poety. W plenerowym zakątku znajduje się również postument z popiersiem Staffa i tablice informacyjne.

    Skarżysko- Kamienna

    Przez miejscowość przebiega Świętokrzyski Szlak Literacki
    Do Rejowa przyjeżdżali, zachwycali się nim i pozostawili w swojej twórczości jego ślad: Tomasz Chromiński (1832–62; warszawski poeta, autor pierwszego, drukowanego w r. 1859 wiersza Rejów pod Kielcami, traktującego o urodzie tego miejsca), Jan Gajzler (1891–1940; poeta, leśnik, krajan z Suchedniowa), ks. prof. Włodzimierz Sedlak (1911–93; filozof, badacz, „szalony uczony”, twórca nowych dziedzin nauki i metod prowadzenia badań zmierzających do poznania wiedzy z zakresu paleobiologii, paleochemii, bioelektroniki itp., autor dzieł naukowych i wspomnień, który dzieciństwo i młodość spędził w Skarżysku-Kamiennej, zwany „Waldkiem ze Skarżyska”; Honorowy Obywatel Miasta), Zygmunt Przybyłowski (1902–9?; malarz, nauczyciel, były kierownik Szkoły Podstawowej nr 3, który tu mieszkał, a okupacyjne i powojenne wspomnienia zawarł w książce Niezwykły lekarz z 1991 r.), Lech Szypa (1955–2007; malarz, poeta z Kazimierza nad Wisłą, rodzinnie związany ze Skarżyskiem, autor tomików liryki i pięknych obrazów).

    Skarżysko Kamienna otacza postać Staffa wielką czcią, wiążąc z jego imieniem wiele zdarzeń kulturalnych. Do skarżyskich pamiątek po Leopoldzie Staffie należą m.in. archiwalne zdjęcia, które przechowuje Biblioteka Pedagogiczna. W mieście znajdują się dwa pomniki poety: popiersie postawione na placu parafialnym w 10. Rocznicę śmierci i pomnik przy Miejskim Centrum Kultury, odsłonięty w 100-lecie jego urodzin. Na ul. Słowackiego znajduje się Miejskie Centrum Kultury im L. Staffa. Staff ma w Skarżysku ulicę swojego imienia, Centrum Kultury, od 35 lat Ogólnopolski Turniej Recytatorski, od 10 – takiż Konkurs Literacki oraz Grupę Literacką „Wiklina”.

    Najcenniejszym jednak miejscem pamięci po Staffie pozostaje plebania, w której zmarł (ul. Legionów w Skarżysku Zachodnim) i drewniany kościołek z 1928 r., w którym lubił modlić się wtedy, gdy świątynia pustoszała. Miał tu swój klęcznik i ławkę. Pamiętają go byli ministranci. Rok 50. rocznicy jego śmierci został ogłoszony w Skarżysku rokiem staffowskim. Miasto za aprobatą spadkobierczyń Leopolda Staffa wydało tom jego wierszy religijnych Znalazłem Boga.

    Z parafii św. Józefa wywodzi się współczesny poeta ks. inf. Jerzy Banaśkiewicz, zaprzyjaźniony z Jerzym Zawiejskim, który tutaj przybywał. Skarżysko i parafię św. Józefa odwiedza wielu polskich literatów – laureatów Ogólnopolskiego i Polonijnego Konkursu Literackiego im. L. Staffa, a wśród nich jego wieloletni jurorzy: Jan Zdzisław Brudnicki, Zdzisław Tadeusz Łączkowski, Roman Śliwonik, Stanisław Nyczaj, Antoni Dąbrowski, Bożena Piasta – autorka Legend i opowieści skarżyskich i innych książek związanych z tym miastem.
    Bożena Piasta

    Warto wiedzieć
    Skarżysko we wspomnieniach ks. Włodzimierza Sedlaka

    (fragment W pogoni za nieznanym, Lublin 1990):
    Byłem w raju Suchedniowska idylla niezbyt długo trwała, bo chyba niecałe dwa lata i trzeba było wynosić się do Skarżyska-Kamiennej, gdzie ojciec pracował już od około roku w Odlewni Witwickiego. (...) Mieszkanie w piętrowym drewniaku. (...) Dwa pokoje i kuchnia. Dziurawe podłogi były doskonałym schronieniem myszy, a jeszcze bardziej szczurów. Sufit w kuchni przeciekał. (...). Wyżywienie jak na supernędzę wystarczające. Trzeba było spożytkować niewielką ilość mąki razowej. (...) Do kraszenia potraw najtaniej kalkulował się łój barani, nie używali go Żydzi. Krzepł już na łyżce prowadzonej do ust albo najpóźniej na podniebieniu. Długo trwało odżywianie się krwią drobiu zbieraną u żydowskich rzezaków i upieczoną na tłuszczu. Miała tak obrzydliwy smak, że do dzisiaj go czuję. (...)

    Opatrzność Boża chyba sobie upodobała to ludzkie gniazdo, bo nikt nie chorował. Nikomu nic nie dolegało i najważniejsze, nikt nie cierpiał na brak apetytu. Lilka jeszcze długo zbierała skórki chleba ze śmietnika albo resztki nadające się do jedzenia nie odczuwając wstrętu. Nie przesada. Jadała też muchy, którym wyrywała skrzydła, żeby nie uciekały z blachy kuchennej w czasie przypiekania. Do takiego bohaterstwa jednak nie dorosłem. (...) Życie poniżej biednego. (...) Matka nie wyganiała w mroźne dni do szkoły, gdyż nawet umycie się z samego rana było niemal niepodobieństwem. (...)

     

    W wigilię Bożego Narodzenia w niespełna rok po przeniesieniu się rodziny do Skarżyska na biurku ojca leżało wymówienie pracy u Witwickiego. Ręka i przekleństwo Radowskiej widocznie daleko sięgały, albo ojciec był zbyt sumienny i podawał miejsce urodzenia Zabrze, jak było faktycznie. Zabrze nie leżało w polskich ziemiach, a w dodatku dawny kanonier niemieckiej artylerii nie miał prawa zajmować miejsca pracy. Z biegiem czasu zauważyłem, że ojciec urodził się w Poznaniu. Było to strawniejsze. A propos obywatelstwa. Całą długą niewolę od trzeciego rozbioru Polski nie było polskiej państwowości i oficjalne dokumenty tożsamości opiewały na obywatelstwo rosyjskie, pruskie albo austriackie. Polskiej przynależności nikt nie miał. Mógł się co najwyżej czuć Polakiem. Prawnie był Rosjaninem. Priwiślińcem, Niemcem z Posen i Austriakiem z Galizien. (...) Ale wróćmy na podwórko w Skarżysku przy ul. 3-maja 10. (...) Kiedyś wszystkie dzieci z podwórza pognały pod dom, gdzie znajdowała się piekarnia Katza. Podczas wybierania ze śmietnika natrafiono na zgniłe ciało noworodka.

    Żadne słowo, milczenie zebranych dzieciaków wobec czegoś niezwykłego i bardzo złego. Dalsza oprawa niewiadoma, czy władze policyjne zajęły się znaleziskiem. (...)

    Nie pamiętam, ale chyba nie było jakiegoś oficjalnego pożegnania przed wyjazdem do seminarium. Nie wiem też, co robiły jej oczy i serce w samotności. Jedno jest pewne, że mieszkając przynajmniej przez ferie świąteczne i wakacje w tym samym mieście, nie było okazji do spotkania ani razu. Było to dwustronne zachowanie. Tak minęło prawie sześćdziesiąt lat. Sztachety raju dziecinnego zostały złamane. Matura słusznie nazywa się świadectwem dojrzałości. Myśli się poważnie o swoim życiu i dalszych jego losach. Szybko i pracowicie sklepiała się przyszłość nad Waldkiem ze Skarżyska.

    „Poldek patrzy…” Ze wspomnień Tadeusza Różewicza
    Warto zobaczyć w Skarżysku pomnik Leopolda Staffa o wielkiej sylwetce i socrealistycznych realizacjach, który niezbyt spodobał się obecnemu przy jego odsłonięciu Tadeuszowi Różewiczowi (podobnie jak skarżyszczanom, którym przypomina wodza rewolucji), czemu poeta dał wyraz w korespondencji i wspomnieniach oraz w książce Szara strefa (2002): „Działo się to bardzo dawno, w roku 1978 – w grudniu – w Skarżysku-Kamiennej z okazji odsłonięcia pomnika Leopolda Staffa. Kiedy prześcieradło spadło, ujrzałem Poldzia – maszkarę... Nie chciałem psuć fundatorom i gościom radosnego nastroju, więc wszystko przełknąłem... W nocy napisałem fraszkę.
    Poldek patrzy na swój pomnik
    Widziałem w nocy Poldzia
    długo patrzył na siebie
    potem westchnął głęboko: »Dobrze
    że jestem już w niebie...«”.
    Różewicz był także odbiorcą listów Staffa ze Skarżyska: „Drogi Panie Tadeuszu. Z Rekonwalescentopola po długiej chorobie zasyłam Panu serdeczne gratulacje. Na cześć Pańską napisałem krótki poemat epiczny Jubilat, który przytaczam: „Różewicz przyszedł do mnie i miał jedną nogawkę spodni wybitnie dłuższą. Okazało się, że miał w niej dwie nagrody literackie i złoty medal. Oby ta druga nogawka zrównała się z pierwszą”. I podpisał się: Leopold Staff”.

    Informacje praktyczne:

    Centrum Informacji Turystycznej w Skarżysku-Kamiennej
    ul. Juliusza Słowackiego 25
    26-110 Skarżysko-Kamienna
    centruminformacji71@gmail.com
    +48 570 329 580
    www.cit.skarzysko.pl

    Centrum Informacji Turystycznej w Skarżysku-Kamiennej
    ul. Willeńska 34a
    26-100 Skarżysko-Kamienna
    tel. +48 41 252 83 96
    www.ostrobramska.pl

    Regionalne Centrum Informacji Turystycznej
    ul. Sienkiewicza 29
    25-007 Kielce
    tel.: +48 41 348 00 60
    e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel
    www.swietokrzyskie.travel

    Lokalizacja

    Hidden text line that is needed to fix map width
    • 20.854024887085
    • 51.11112042757
    • Skarżysko-Kamienna
    • Skarżysko-Kamienna