Miasteczko w powiecie ostrowieckim położone przy drodze Ostrowiec Świętokrzyski – Ożarów. Jego przeszłość sięga początków XIV w. Miejscowy kościół zbudowany został w 1313 r. Ćmielów często zmieniał właścicieli. Czasy największej świetności przeżywał będąc we władaniu Szydłowieckich (od XV w.) i Małachowskich w wieku XIX. Prawa miejskie otrzymał 19 V 1505 r. z rąk Aleksandra Jagiellończyka. Ćmielów rozwijał się dzięki miejscowym glinkom, które na skalę przemysłową zaczęto eksploatować od początku XIX w. Jego porcelanowe wyroby znane są na całym świecie.
Miejsca, które warto zobaczyć:
fot. Paweł PierścińskiŻywe Muzeum Porcelany AS Ćmielów – powstało przy Fabryce Porcelany AS w Ćmielowie, która jest manufakturą kultywującą tradycje wytwórni "Świt", gdzie początki produkcji porcelany sięgają roku 1804. Produkcja obejmuje wyroby porcelanowe ze starych oryginalnych modeli tzw. form matek, które przetrwały z chlubną tradycją porcelany ćmielowskiej. Żywe Muzeum Porcelany istnieje od maja 2005 roku. Można tu zapoznać się z procesem produkcji porcelany, obejrzeć współczesną kolekcję ćmielowskiej porcelany figuralnej, a także wykonać własne porcelanowe dzieło.
Kościół pw. Wniebowzięcia MB – sylwetka kościoła jest gotycka, wyposażenie barokowe. Dzwonnica pochodzi z połowy XVIII w.
Zamek – ćmielowski zamek ulokowano w trudno dostępnym terenie w rozlewisku rzeki Kamiennej. Pierwszy zamek powstał w 1388 r. jako gotycka warownia. Na początku XVI w. rozbudował go w stylu renesansowym Krzysztof Szydłowiecki. Tu urodził się sławny magnat Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zwany „Sierotką”. Ostateczny wygląd nadał zamkowi książę Ostrogski, przekształcając go w „pałac w fortecy” (palazzo in fortezza). Zamek znacznie ucierpiał podczas potopu. Obecnie możemy obserwować tylko jego ruiny. Najlepiej zachowała się
fot.UMiG Ćmielówkaplica fundacji Krzysztofa Szydłowieckiego.
Figura św. Floriana – przy ćmielowskim rynku, stanęła tu w 1704 r. z fundacji miejscowych obywateli.
Osada neolityczna na wzgórzu Gawroniec – odkryta niedawno przez archeologów. Wśród znalezisk jedna z najstarszych fajek glinianych znalezionych na terenie Europy.
Przez miejscowość przebiega Świętokrzyski Szlak Literacki
W Ćmielowie mieszkali dziadkowie Wiesława Myśliwskiego. Ignacy Myśliwski – dziadek pisarza – prowadził restaurację pod nazwą „Restauracja Polska”. Tu urodził się również ojciec pisarza – Julian. Pisarz tak wspomina dziadków: „Moi dziadkowie mieli ziemię. Wszyscy mieszczanie w małych miasteczkach mieli ziemię, ale w gruncie rzeczy dziadkowie bardziej zajmowali się restauracją. To byli zawsze mieszczanie. Tacy małomiasteczkowi mieszczanie (…) ziemia była zaraz za miasteczkiem”.
Ćmielów i jego okolice pojawiają się też w twórczości Witolda Gombrowicza, np. narrator Pornografii tak opisuje dojazd do dworca kolejowego w Ćmielowie: „Wiele ospałych godzin trwała ta jazda, przeplatana postojami, aż na koniec stała się jazdą dla jazdy, senną, upartą, i tak jechaliśmy dopóki nie dobiliśmy do Ćmielowa i, z walizkami, nie znaleźliśmy się na ścieżce wzdłuż toru”.
Imię Gombrowicza nosi stojący w Rynku Dom Kultury. W zachodniej ścianie tego budynku wmurowano pamiątkowa tablicę poświęconą autorowi Ferdydurka z jego płaskorzeźbą dłuta Gustawa Hadyny.
Stanisław Rogala, Zbigniew Tyczyński
Warto wiedzieć
Kakao Wiesława Myśliwskiego
Samą miejscowość i swoje „koligacje” rodzinne z nią Myśliwski prezentuje następująco: „(…) jechało się przez Ćmielów, niewielkie miasteczko, słynne z karczem i kiełbas, no, a przede wszystkim z fabryki porcelany. Miałem nawet przed wojną taki dzbanuszek do kakao, z dużym, łukowatym uchem, w którym mieściła się cała moja dziecinna rączka, i wychodzącą od podstawy łabędzią, długą szyjką, przez którą ciągnęło się to kakao. Na jednej stronie kubka widniał napis »Ćmielów« i pod nim ruiny zamku, a na drugiej »kakao« i właśnie ta fabryka porcelany z wysokim kominem. (…) Najsłynniejsza wśród tych karczem była podobno karczma mojego późniejszego dziadka, samym rynku, naprzeciw ratusza. Nie mówiło się zresztą nigdy karczma, lecz restauracja, bo karczmy tylko na wsiach są, obruszała się matka, gdy ktoś powiedział karczma. Trzy sale, bufet, stoliki, krzesełka i gości kelner obsługiwał, więc tym bardziej nie mogła być to karczma, tylko restauracja”.
Informacje praktyczne:
Punkt Informacji Turystycznej w Ostrowcu Świętokrzyskim
ul. Siennieńska 54
Ostrowiec Świętokrzyski
tel. +48 41 247 65 80
e-mail: informacja@ostrowiec.travel
www.ostrowiec.travel
Informacji udziela również Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach
ul. Sienkiewicza 29
25-007 Kielce
tel. 41 348 00 60
e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel
