Ziemia Włoszczowska - w otulinie przyrody i historii

Opis

Położona w większości na obszarze Wyżyny Przedborskiej Ziemia Włoszczowska jest najbardziej wysuniętym obszarem na zachód województwa świętokrzyskiego. Z tego względu różni się znacznie od jego środkowej części, w której zlokalizowane są Góry Świętokrzyskie.

Murawy Dobromierskie

Wzdłuż silnie meandrujących koryt rzek Pilicy, Czarnej Włoszczowskiej i Białej Nidy dominują cenne zbiorowiska wodne, łąkowe i bagienne, w których stwierdzono występowanie m.in. cietrzewia, bociana czarnego, żurawia czy orła bielika. To tu utworzony został jedyny w województwie rezerwat ornitologiczny Ługi, którego zadaniem jest ochrona siedlisk 46 gatunków ptaków.

Rzeka Pilica

W rezerwacie stepowym Murawy Dobromierskie spotkamy niezwykle rzadką roślinność kserotermiczną a w rezerwatach leśnych: Oleszno i Bukowa Góra odpowiednio naturalne drzewostany ze znacznym udziałem olszy czarnej i jesionu wyniosłego oraz lasy bukowe. Ze względu na podmokły teren rezerwat Oleszno nie jest dostępny dla turystów.

Kościół w Olesznie

Natomiast do wypoczynku i rekreacji doskonale nadają się przepływające przez ziemię Ziemię Włoszczowską rzeki, w szczególności malownicza rzeka Pilica, którą upodobali sobie zarówno kajakarze, jak i wędkarze. Na miłośników jazdy na rowerze, amatorów pieszych wędrówek czy nordic walking czekają interesujące szlaki turystyczne oraz leśne ścieżki dydaktyczne. Lasy włoszczowskie są idealnym miejscem do uprawiania tego typu aktywności.

Nierozerwalnie związane z krajobrazem Ziemi Włoszczowskiej są urokliwe obiekty sakralne, wchodzące w skład Szlaku Architektury Drewnianej. Jednym z najcenniejszych przykładów tego typu zabytków są kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kossowie z początku XVII w., kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bebelnie z 1745 r., czy kaplica cmentarna św. Anny w Kurzelowie.

Kurzelów na Świętokrzyskim Szlaku Architektury Drewnianej 

Wśród świątyń murowanych na szczególną uwagę zasługuje barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XVII w. we Włoszczowie (sanktuarium maryjne), kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Dzierzgowie z cudownym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pokolegiacki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kurzelowie wzniesiony ok. 1360 r., czy kościół pw. św. Małgorzaty w Moskorzewie z 1380 r.

Włoszczowa - kościół parafialny

Ziemia Włoszczowska to obszar związany z postacią hetmana Stefana Czarnieckiego. To właśnie tu, w Czarncy, w latach 1640–1659 staraniem Stefana Czarnieckiego wzniesiony został kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana. W prezbiterium świątyni zlokalizowany jest sarkofag z prochami hetmana, a w bocznej kaplicy zgromadzono pamiątki po nimtym wybitnym strategu. Naprzeciwko kościoła prawdopodobnie stał dwór Czarnieckich, obecnie jest tu park-arboretum z wieloma ciekawymi gatunkami drzew i krzewów. W pobliskiej szkole mieści się Centrum Edukacji i Kultury im. Stefana Czarnieckiego, w którym zobaczyć można szaty liturgiczne i starodruki z XVII w., dokumenty podpisane przez hetmana, ryciny przedstawiające wydarzenia z jego życia, manekiny w strojach z epoki, zbroję husarską oraz replikę XVII-wiecznej armaty.

Centrum Edukacji i Kultury im. Stefana Czarnieckiego w Czarncy

W dziejach ziemi Ziemi włoszczowskiej Włoszczowskiej w połowie XVI i w XVII w. duże znaczenie odegrał ruch reformacyjny. Z tego okresu do dziś zachował się m.in. zbór ariański w Ludyni czy też ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli.

Dworek w Ludyni

Wśród zabytków architektury świeckiej, oprócz dworów i murowanych pałaców (np. w Olesznie czy Kwilinie), na szczególną uwagę zasługuje zbudowany w stylu romantycznego neogotyku spichlerz w Kluczewsku oraz holenderski wiatrak w Krasocinie z połowy XIX w. Dzięki staraniom gminy wiatrak przeszedł renowację i został udostępniony do zwiedzania. Mieści się w nim niezwykle interesujące Krasockie Muzeum Chleba, w którym na trzech kondygnacjach prezentowane są m.in. narzędzia, maszyny i różnorodne sprzęty używane w gospodarstwach domowych na wsiach. Poziom trzeci poświęcony został pamięci Feliksa Raka, pierwszego założyciela Muzeum Chleba oraz Przedborskiemu Parkowi Krajobrazowemu, który obejmuje część ziemi Ziemi Włoszczowskiej.

Muzeum Chleba w Krasocinie

Murawy Dobromierskie - Przedborski Park Krajobrazowy