Szlak o długości 500 km łączy 32 cenne obiekty dziedzictwa materialnego i duchowego w regionie świętokrzyskim. Na ten "Skarbiec" składają się obiekty architektury drewnianej i średniowiecznej. Szlak odpowiada na zapotrzebowanie osób indywidualnych i grup zorganizowanych, chcących odwiedzić miejsca i zabytki posiadające wartości historyczne.
Do szlaku zakwalifikowane zostały świątynie w takich miejscowościach jak: Tarczek, Chęciny, Szaniec, Nowy Korczyn, Stary Korczyn, Moskorzew, Skalbmierz, Stopnica, Szydłów, Krzcięcice, Cudzynowice, Probołowice, Mnichów, Świniary, Rakoszyn, Obiechów, Gorzków, Kielce-Zagórze, Kurzelów, Mieronice, Busko-Zdrój, Chotel Czerwony, Kossów, Zagość, Imielno, Gorysławice, Wiślica, Zborówek, Bodzentyn, Bejsce, Chotelek, Radkowice.
Wybrane obiekty na szlaku:
fot.Leszek Durlik Kościół parafialny św. Bartłomieja w Chęcinach
Kościół św. Bartłomieja w Chęcinach został wzniesiony przed rokiem 1325, co wiązało się prawdopodobnie z lokacją miasta. Jego fundatorem mógł być Władysław Łokietek. W II poł. XVI w. jego użytkownikami byli przez blisko 30 lat arianie. Ponownie został konsekrowany w roku 1603 i rozbudowany w II poł. XVII w. Nowe dachy i wieżę wykonano podczas remontu w latach 1830-1840. Murowaną z kamienia i cegły bryłę świątyni tworzą trzy nawy, zamknięte wielobocznie prezbiterium oraz przylegająca od strony południowo-wschodniej późnorenesansowa kaplica pod wezwaniem Trzech Króli z roku 1614, fundowana przez rodzinę Fodygów. Od strony zachodniej wnętrze kościoła zamyka smukła i wysoka kruchta. Mniejsza znajduje się od strony północnej. Wśród najstarszych zachowanych zabytków znajduje się gotycki, pochodzący z końca XV wieku portal kamienny, prowadzący z zakrystii do skarbczyka. Wczesnobarokowy ołtarz główny konsekrowano w roku 1628. Jednorodne wyposażenie wnętrza dopełniają barokowe ołtarze boczne z XVIII wieku.
fot.Krzysztof Pęczalski Kościół parafialny św. Bartłomieja w Chotlu Czerwonym
Parafia w Chotelu Czerwonym powstała prawdopodobnie już w I poł. XII w., natomiast najstarszy zachowany zapis archiwalny na temat kościoła pochodzi z roku 1244. Obecny kościół murowany z kamienia wzniesiono w stylu gotyckim ok. roku 1450 z fundacji Jana Długosza. Bryłę świątyni tworzy jednoprzestrzenna nawa na planie zbliżonym do kwadratu oraz niższe prezbiterium, znajdujące się po stronie wschodniej. Od strony zachodniej i południowej do kościoła przylegają niewielkie kruchty. Wnętrze przekryte jest sklepieniem sieciowym z zachowanymi zwornikami, dekorowanymi rzeźbionymi herbami Wieniawa (Jana Długosza), Dębno (kardynała Zbigniewa Oleśnickiego) oraz Orła Polskiego. Wewnątrz świątyni przechowywane są zabytkowe rzeźby, np. gotycki krucyfiks z 1450 roku. Ciekawym wyposażeniem wnętrza są rokokowe ołtarze z II poł. XVIII w., oraz fragmenty XVI-wiecznej polichromii. Na zewnętrznej ścianie kruchty południowej zachował się zegar słoneczny, natomiast na portalu tejże kruchty tajemnicze obrysy ludzkich stóp.
fot.Anna Drzewiecka Kościół parafialny św. Szczepana w Mnichowie
Drewniany kościół św. Szczepana w Mnichowie należy do najciekawszych na terenie całego województwa świętokrzyskiego. Jednorodne rokokowe wyposażenie wnętrza stawia go również w czołówce tego typu świątyń w Polsce i Europie. Został zbudowany w latach 1765-1770 z fundacji ks. Macieja Józefa Łubieńskiego, krakowskiego archidiakona i właściciela dóbr Mnichów. Jest to budowla barokowa, jednonawowa, o konstrukcji zrębowej, dwukondygnacyjna – pod kościołem znajduje się murowana kaplica. Nad skrzyżowaniem nawy i transeptu unosi się kopuła z latarnią, wsparta na ośmiobocznym bębnie. Szalowane elewacje zewnętrzne opięte zostały korynckimi pilastrami. Na rokokowe wyposażenie wnętrza składają się wykonane z drewna modrzewiowego: ołtarz główny oraz boczne, chrzcielnica i ambona. W ołtarzu głównym znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w typie Salus Populi Romani.
fot.Krzysztof Pęczalski Kościół parafialny św. Idziego w Tarczku
Romański kościół parafialny w Tarczku powstał w XIII w., i jest jednym z najstarszych kościołów na terenie diecezji kieleckiej oraz województwa świętokrzyskiego. Pierwszy, drewniany kościół w tym miejscu, fundowany był przez Władysława Hermana roku 1067, w podzięce za narodziny syna Bolesława Krzywoustego. Świątynia wzniesiona została z kamiennych ciosów na planie prostokąta, z mniejszym i węższym prezbiterium po stronie wschodniej. W XVII w. dostawiono do prezbiterium zakrystię, a do korpusu świątyni od strony południowej kruchtę. Cennym zabytkiem jest gotycki tryptyk w ołtarzu głównym oraz gotycka chrzcielnica. Na ścianach nawy zachowały się fragmenty renesansowych fresków. Niezwykle cenny zabytek architektury romańskiej oraz świadek wyjątkowych wydarzeń w historii naszej ojczyzny i Kościoła nie miał szczęścia do podejmowanych w przeszłości prób jego renowacji. Próbę przywrócenia do pierwotnej świetności podjął ksiądz proboszcz Zbigniew Kądziela, podejmując realizację profesjonalnie przygotowanych zadań w ramach projektu „Skarbiec Świętokrzyski. Szlak architektury drewnianej i średniowiecznej”.
fot.Krzysztof Pęczalski Kościół parafialny Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wiślicy
Zachowane świadectwa archeologiczne potwierdzają, że parafia w Wiślicy istniała już w XI wieku, a więc u samych początków chrześcijaństwa na ziemiach polskich. Pierwszym kościołem wzniesionym w tym miejscu była świątynia kamienna w stylu romańskim, której świadectwa zachowały się przede wszystkim w udostępnionych do zwiedzania podziemiach. W XII w. wzniesiono na tym miejscu kolejną romańską świątynię, a w I połowie XIII w. istniała już kolejna, romańska budowla trójnawowa. Dynamika zmian architektonicznych świątyni w Wiślicy świadczy o wyjątkowym znaczeniu tej miejscowości w ówczesnym państwie. Król Kazimierz Wielki przebudował świątynię w połowie XIV w., nadając jej charakter gotycki. Korpus kościoła został poważnie uszkodzony podczas działań wojennych w 1915 roku, kiedy to bezpowrotnym zniszczeniom uległa przede wszystkim romańska elewacja zachodnia. Jest to jeden z tzw. „kościołów ekspiacyjnych”, które król Kazimierz Wielki wzniósł po zabójstwie księdza Marcina Baryczki. Umieszczone w centralnej części kolumny dzielą nawę główną na dwie części, nazywane niekiedy „pseudo-nawami”. W niższym i węższym prezbiterium zachowały się fragmenty niezwykle cennych malowideł bizantyjsko-ruskich z XV w. W prezbiterium przechowywana jest wczesnogotycka figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, tradycyjnie nazywana Matką Bożą Łokietkową, co ma być świadectwem związków tejże rzeźby z mającym się tu ukrywać królem Władysławem Łokietkiem. Figura ta, w obecności ówczesnego arcybiskupa krakowskiego Karola Wojtyły, została uroczyście koronowana 17 lipca 1966 roku.