Kultura żydowska w Działoszycach

Opis

Do dzisiejszych czasów pozostało niewiele pamiątek po działoszyckich Żydach – są ruiny domu kahalnego i synagogi wybudowanej w 1852 roku, uznawanej niegdyś za najpiękniejszą w Polsce. Jest tez kirkut – bez choćby jednej macewy – za to symbolicznymi tabliczkami na drzewach, upamiętniającymi pochowanych tam ludzi.

Żydzi osiedlali się w Działoszycach przynajmniej od czasów panowania Kazimierza Wielkiego. Funkcjonował tu tzw. okręg bożniczy, czyli gmina żydowska, w skład którego, oprócz miasta, wchodziło kilka okolicznych miejscowości. Kres działoszyckiej gminie żydowskiej przyniosła II wojna światowa – 2 września 1942 roku do miasta przybyli gestapowcy z Miechowa. Następnego dnia wydano nakaz zgromadzenia się wszystkich Żydów na Rynku (ok. 10 tysięcy osób), skąd przeprowadzono ich na stację kolejową i wywieziono głównie do Płaszowa koło Krakowa, natomiast dzieci, osoby starsze i chore przewieziono na miejsce masowej egzekucji.

Warto wiedzieć
Film „Zabawa w chowanego” (ang. Hiding and Seeking) nagrodzony Grand Prix na festiwalu „Żydowskie motywy” oparty jest na prawdziwych wydarzeniach, mających miejsce w Bronowie koło Działoszyc. Półtora roku przed zakończeniem wojny w stodole Honoraty i Wojciecha Muchów ukryło się trzech Żydów. Muchowie z narażeniem życia przez 18 miesięcy chronili, żywili i podtrzymywali na duchu uciekinierów. Niewiele brakowało, a wszyscy zapłaciliby za to życiem – ich gospodarstwo przeszukali hitlerowcy, na szczęście nie znaleźli schowka przykrytego stertą siana. Autorem filmu jest zięć jednego z uratowanych – Menachem Daum.

Informacje praktyczne:
Centrum Informacji Turystycznej w Jędrzejowie
Muzeum im. Przypkowskich
Pl. T. Kościuszki 7/8
28-300 Jędrzejów
tel. 41 386 54 89
www.jedrzejow.travel