Powstanie opatowskich lochów wiązało się ze wzrostem znaczenia Opatowa i jego położeniem: krzyżowały się tu szlaki kupieckie ze Śląska i Krakowa do Wielkopolski, na Pomorze i Ruś Halicką. Opasanie murami miasta ograniczało możliwość budowy nowych budynków, a piwnice już istniejące nie wystarczały rozwijającym się składom kupieckim i pracowniom rzemieślniczym.
Dlatego też kupcy i mieszczanie zaczęli "schodzić" pod I kondygnację piwnic - tak powstawał II i III poziom piwnic, które nie miały regularnego charakteru i często budowane były bez obudowy, na co pozwalały własności gruntu lessowego.
Po latach zapomnienia sprawa podziemnych korytarzy wróciła, gdy zabytkowe budynki opatowskiej Starówki poczęły w tajemniczy sposób pękać i niszczeć. I tak to w II połowie XX wieku ratunkiem tutejszej zabudowy zajęli się naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jednocześnie z renowacją podziemnego Opatowa powstał plan udostępnienia podziemnej trasy turystycznej.
Niezwykła wycieczka podziemnymi korytarzami i pomieszczeniami trwa ok. 45 minut. W trakcie zwiedzania z przewodnikiem można poznać historię samych podziemi oraz Opatowa i jego zabytków, a także obejrzeć wystawy (głównie o tematyce regionalnej).
Obecnie długość zwiedzanej trasy wynosi ok. 500 metrów i składa się z trzech poziomów, których najniższy sięga 14,5 metra pod powierzchnią rynku. W podziemiach panuje stała temperatura, 8-12 stopni Celsjusza.
Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem. Mile widziani są zarówno turyści indywidualni, jak i grupy, jednak grupy zorganizowane mają pierwszeństwo po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym
Fot. Archiwum UMiG Opatów
