Ziemia Kazimierska - źródło historii

Opis

Powiat kazimierski skrywa niezwykłe pod względem archeologicznym tereny, gdyż osadnictwo na tym obszarze sięga czasów prehistorycznych.

Fot. Kazimierza Wielka, Archiwum ROTWŚ

W Słonowicach nieopodal Kazimierzy Wielkiej odkryto unikatowy zespół cmentarno-kultowy znany jako „megality ze Słonowic”. Zabytkowe grobowce, wznoszone za pomocą krzemiennych siekierek, pochodzą z przełomu IV/III tysiąclecia p.n.e. i porównywane są z podobnymi obiektami powstałymi na Wyspach Brytyjskich, z tą jednak różnicą, że w Słonowicach używano do ich konstrukcji drewna, a w Wielkiej Brytanii – kamienia.

Na ślady rozwoju dawnego osadnictwa natrafiono także w Chwalibogowicach i Kraśniowie, a w Kobieli odnaleziono grobowiec należący do kultury ceramiki sznurowej z III w. p.n.e. Z kolei w 1911 r. w Jakuszowicach odkryto grób wojownika huńskiego z pierwszej połowy V w. n.e. Mężczyzna pochowany został wraz z koniem oraz darami grobowymi, wśród których znajdował się m.in. miecz, okucie łuku oraz części stroju i uprzęży końskiej.

Fot. Krajobraz Ziemi Kazimierskiej, Archiwum ROTWŚ

W gminie Czarnocin niedaleko Stradowa zobaczyć można z kolei wczesnośredniowieczne grodzisko – jedno z największych w Polsce. Razem z podgrodziami Waliki, Mieścisko i Barzyńskie obejmowało ono obszar około 25 hektarów. Powstanie grodu w kształcie podkowy, otoczonego wałami sięgającymi do 18 metrów, ściśle związane jest z Państwem Wiślan.

Fot. Grodzisko Stradów, Archiwum ROTWŚ

Pozostając w tematyce grobowców należy zauważyć jeszcze, że w Słonowicach koło Kazimierzy Wielkiej odkryto zespół 12 grobowców megalitycznych zwany „Doliną Królów”, z których największy ma około 120 m długości. Jest to nie lada gratka dla pasjonatów historii, gdyż groby megalityczne należą dziś do rzadkości.

W powiecie kazimierskim oprócz unikatowych wykopalisk archeologicznych odnaleźć można prawdziwe perły historyczne i turystyczne. W Bejscach, miejscowości o tysiącletniej tradycji, stoi ufundowany w 1340 r. przez ród Firlejów kościół pw. św. Mikołaja. Świątynia przechodziła szereg zmian – została rozbudowana i poszerzona m.in. o wybudowaną w latach 1596–1600 późnorenesansową kaplicę Firlejów stanowiącą dziś jeden z najcenniejszych zabytków małej architektury sakralnej w Polsce. Ale to nie jedyny obiekt sakralnych w regionie wart uwagi.

Fot. Kościół w Bejscach, Archiwum ROTWŚ

Fot. Pałac w Bejscach, Archiwum ROTWŚ

W Skalbmierzu znajduje się gotycki kościół pw. św. Jana Chrzciciela wzniesiony w XV w. z zachowaniem XII-wiecznych części romańskich pierwotnej świątyni. Z kolei w miejscowościach Cieszkowy i Kolosy na uwagę zasługują pozostałości dawnych zborów ariańskich z XVII w., a w Kazimierzy Wielkiej, o której pierwsze wzmianki pochodzą z 1320 r., nie można nie odwiedzić kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Na ołtarzu głównym z początku XIX w. znajduje się obraz Ukrzyżowania autorstwa Franciszka Smuglewicza.

Fot. Skalbmierz, Archiwum ROTWŚ

Jednak to nie wszystkie elementy zabudowy warte zobaczenia, trzeba wspomnieć chociażby o: stylowym pałacu wybudowanym w ostatnich latach XIX w. przez Tołłoczkę według projektu architekta Tadeusza Stryjeńskiego, budynku zarządu cukrowni „Łubna” z połowy XIX w., a także wieży zwanej „basztą”, w której kiedyś mieściły się mieszkania dla praktykantów i pracowników zakładu.

Fot. Baszta w Kazimierzy Wielkiej, Archiwum ROTWŚ

Ci turyści, którzy odkrywają nieznane im tereny, podróżując śladami postaci historycznych, również na Ziemi Kazimierskiej mają szansę owocnie spędzić czas. W okolicy Opatowca urodził się pierwszy polski święty – Andrzej Świerad, a jego pustelnia znajduje się w Kraśniowie. Na terenie gminy Opatowiec miały miejsce pierwsze walki legionów Józefa Piłsudskiego, co upamiętniają pomniki w Opatowcu i Ksanach, a w okresie II wojny światowej Kazimierza Wielka była siedzibą władz Republiki Partyzanckiej

Fot. Opatowiec, Archiwum ROTWŚ

Z kolei Skalbmierz można odwiedzić ze względu na fakt, iż pochodził stąd pierwszy rektor Odnowionej Akademii Krakowskiej Stanisław (następnym był Mikołaj z Gorzkowa). Również tu uczęszczał do szkoły Mikołaj Rej, a Maria Skłodowska w wieku kilkunastu lat przebywała u stryja notariusza. Na cmentarzu w Gorzkowie spoczywa Zofia Zakrzeńska, żona Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.

Fot. Kościół w Gorzkowie, Archiwum ROTWŚ

Obecnie, w wyniku porozumienia zawartego między władzami województw świętokrzyskiego i małopolskiego, trwają prace przygotowujące ścieżkę rowerową na trasie Kraków – Wiślica, przy czym odcinek świętokrzyski jest już gotowy. Podjęto również działania zmierzające do wykorzystania naturalnych zasobów wód geotermalnych i siarkowych oraz przekształcenia Kazimierzy Wielkiej w uzdrowisko, co uczyni powiat kolejnym ważnym punktem sanatoryjnym na mapie województwa. Skorzystać już można z oferty Kazimierskich Basenów Mineralnych.

Fot. Trasa EuroVelo w okolicach Kazimierzy Wielkiej, Archiwum ROTWŚ

Fot. Kazimierskie Baseny Mineralne, Archiwum ROTWŚ

Fot. Kazimierskie Basny Mineralne, Archiwum ROTWŚ