W spokojnych dziś Gagatach Sołtykowskich przed milionami lat rozegrała się interesująca scena z życia dinozaurów. Skąd o tym wiemy? Z pomocą przychodzą doskonale widoczne tropy tych prehistorycznych zwierząt odciśnięte w skałach obecnego rezerwatu.
Skarby paleontologii
Ewenementem na skalę światową jest zachowanie się zarówno tropów osobników dorosłych jak i młodych podążających obok siebie. Zostawiły je roślinożerne zauropody i jest to dowód na ich stadne życie. Na terenie rezerwatu odkryto również jeden z największych w Polsce (60 centymetrów) tropów drapieżnego allozauropoida. Na terenie rezerwatu znajduje się stanowisko równie „drapieżnej” rosiczki.
Skarby jubilerskie
Gagaty Sołtykowskie to również stara nieczynna glinianka, gdzie w połowie lat 70 ubiegłego wieku natrafiono na jedną z większych ciekawostek geologicznych regionu - gagat. Gagat występował jako skamieniałość towarzysząca podstawowej kopalinie jaką były iły ceramiczne. Tutaj się lekko kłóci ze sobą zaklasyfikowanie gagatu. Jedno co trzeba przyznać - na pewno jest on skałą. A określenie skamieniałość wzięła się zapewnie z faktu doskonałego wręcz odwzorowania kształtu i struktury drewna z którego powstał.
Gagat to jurajska odmiana węgla brunatnego, tak zwana „karpina”. Odziomkowe, przesączone żywicą fragmenty pni araukarytów, zamieniły się w smoliście czarna skamieniałość, wykorzystywaną od wieków do wyrobu biżuterii i figurynek o magicznym znaczeniu. Z gagatu wykonywano w okresie powstań narodowych, biżuterię żałobną, która była symbolem buntu i oporu przeciw najeźdźcom.
Jak dotrzeć do rezerwatu Gagaty Sołtykowskie?
Znajduje się na północ od drogi nr 42 Końskie – Skarżysko tuż za wschodnimi granicami Odrowąża. Śródleśna droga szutrowa doprowadzi do parkingu, skąd jest już dość dobrze oznakowany tablicami szlak, pokieruje do rezerwatu.