Rezerwat krajobrazowy został utworzony w roku 1953 na pow. 26,62 ha. Karczówką nazywa się wysoka, skalista, drzewami po większej części iglastymi pokryta góra, leżąca ok. 4 kilometrów na zachód od centrum od Kielc. Jest ona jedynym wśród kieleckich rezerwatów, rezerwatem krajobrazowym.
Trzeba jednak zauważyć że obszar zajmowany przez Karczówkę i okoliczne wzniesienia zapisuje się jednocześnie w sposób znaczący w historii eksploatacji kruszców. Sam kościół wzniesiony został przez biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego.
Fot. S. Rakowski
W czasie wielkiej morowej zarazy, biskup Szyszkowski, ,ślubował dom Boży wystawić, jeśli Kielce od niej ochronione zostaną. Realizując swoje przyrzeczenie wybudował w 1624r. kościół na Karczówce. W dniu 4 listopada 1628 przeprowadzono tu uroczyście z kolegiaty kieleckiej, relikwie Św. Karola Boromeusza, patrona przeciwko morowej zarazie, którego to świętego, biskup był przyjacielem za życia a po jego śmierci, kości święte przywiózł z Mediolanu.
Nazwał również górę, Górą św. Karola, lecz nazwa ta nie przyjęła się. Z czasem powiększono świątynie, przerabiając mieszkanie plebana na klasztor, wykonano mur okalający , a w roku 1630 osadzono tu bernardynów.
Zarówno sama Karczówka jak i przyległe wzniesienia- Grabina, Dalnia, Stokowa, Brusznia i Marmurek były miejscem ożywionej penetracji górniczej. Przeprowadzona inwentaryzacja historycznych wyrobisk, określiła ich liczbę na ponad 3.000. W roku 1646 mieszkaniec opodal położonego Malikowa, Hilary Mala wydobył z pobliskiej góry Machnowicy, ogromne bryły czystej rudy ołowianej. Z jednej z nich wykuto posąg św. Barbary i umieszczono go w kościele na Karczówce w bocznym ołtarzu z prawej strony, licząc od drzwi wejściowych.
W roku 1871 w miejscu gdzie był zgłębiony szyb, z którego wydobyto bryły ołowiu, postawiono pomnik z kamieni z krzyżem i płytą marmurową, na której umieszczono napisy: „Z szybu, w tym punkcie zgłębionego, wydobyto w d. 7 grudnia 1646 r. trzy bryły kruszcu ołowianego, z których wyrobiono figury: P. Maryi, św. Barbary i św. Antoniego, umieszczone w kościołach: w Kielcach, na Karczówce i w Borkowicach”.
W okresie I Wojny Światowej pomnik wraz z płytą marmurową uległ zniszczeniu. W roku 1901 przy powiększaniu kościoła, posąg św. Barbary przeniesiony został do osobnej kaplicy w dawnej dzwonnicy, gdzie znajduje się do dziś. Rejon Karczówki wraz z przyległymi wzniesieniami, był obok góry Moczydło, miejscem wydobycia dużej ilości siarczku ołowiu – galeny.
Jako ciekawostkę należy przypomnieć że zawierała ona domieszki srebra które z powodzeniem odzyskiwano. Zbudowane z dewońskich wapieni wzniesienie jest jednym z ogniw Pasma Kadzielniańskiego. Karczówka stanowi od dawna ulubiony cel przechadzek mieszkańców Kielc i turystycznych wycieczek. Do rezerwatu prowadzi dogodny dojazd ulicami Karczówkowską, Poklasztorną lub Św. Barbary.
Informacje praktyczne:
Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego Pallotyni
Karczówka Klasztor 1
skr. poczt. 17
25 – 602 Kielce 11
tel. 41 243 61 03
www.karczowka.com
e-mail: info@karczowka.com
WIEŻA WIDOKOWA*
Poniedziałek – nieczynne, wtorek - piątek: 10:00 – 12:00 oraz 15:00 – 17:00
Niedziela 14:00 – 17:00 (nie ma wejścia na wieżę podczas Mszy świętych i nabożeństw)
Grupy i wycieczki – proszę podejść do kancelarii, zadzwonić dzwonkiem i poprosić o oprowadzenie
*W terminie od 01.11.2022 do 30.04.2023 wieża widokowa jest zamknięta dla zwiedzających.
Bilety wstępu:
- wstęp bezpłatny
Informacje dodatkowe:
- bezpłatny parking na dziedzińcu
Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach
ul. Sienkiewicza 29
25-007 Kielce
tel. 41 348 00 60
e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel
