Perzowa Góra

Wędrując czerwonym szlakiem z Góry Ciosowej w kierunku zachodnim, przez Pasmo Oblęgorskie - Baranią Górę (u jej stóp Oblegorek z pałacykiem należącym niegdyś do Henryka Sienkiewicza, w którym mieści się obecnie muzeum) i Siniewską Górę - dotrzemy po pokonaniu 15 kilometrów do Perzowej Góry (395 m n.p.m.).

To jedno z najbardziej urokliwych, skalistych i zarazem stromych wzniesień świętokrzyskich. W cieniu rosnących tam potężnych buków, grabów, dębów, jaworów, a także jodeł i sosen, kryją się ogromne bloki czerwonego piaskowca. Z zewnątrz przybrały ciemnoszarą i ciemnozieloną barwę. Obok nich znajdują się także wychodnie szarych piaskowców kwarcytowych.

Kilkadziesiąt metrów od szczytu, między kilku potężnymi blokami piaskowca powstała grota. Według legendy, ogromne skały nałożone na siebie to fragment klasztoru, jaki miał się tu wyłonić z ziemi. Zapowiedziała to piękna pani w bieli, która ukazała się pasącemu w pobliżu bydło pasterzowi o nazwisku Perz. Równocześnie wręczyła mu klucz, którym miał otworzyć drzwi do klasztoru. Postawiła jednak warunek, aby w żadnym razie nie wypuścił go z ręki. Gdy zniknęła, cała góra zadrżała i z ziemi zaczęły się wyłaniać mury. Równocześnie wypełzły też węże, żmije i inne stwory. Perz początkowo trzymał dzielnie klucz, ale w końcu wystraszył się i wypuścił go z ręki. Wszystko ucichło, z wyłaniającej się budowli pozostały jedynie ogromne głazy, w których powstała kapliczka św. Rozalii.

Według naukowej wersji ta niewielka jaskinia szczelinowa, w której kapliczka się znajduje, utworzyła się wskutek pionowego pęknięcia tektonicznego. Została powiększona i częściowo zamurowana przez człowieka. Ponoć sam król Kazimierz Wielki kazał umieścić w niej obraz świętej Rozalii, aby chroniła od zarazy okoliczną ludność. Faktem jest, że w czasie wielkich epidemii w XIX wieku na Perzową Górę podążały setki ludzi, niektórzy na kolanach wchodzili na szczyt, by prosić o ocalenie.

Góra i kapliczka dawała też schronienie powstańcom i partyzantom. Do dziś widoczne są na jej zboczach ślady po okopach, które w czasie pierwszej wojny światowej służyły Rosjanom do obrony przed atakującymi od zachodu oddziałami austriackimi. Zachowały się również zagłębienia powstałe podczas eksploatacji kamienia budowlanego oraz barytu. Od 1995 roku zalesiony wierzchołek Perzowej Góry stanowi rezerwat przyrody. Ochroną objęto teren o powierzchni 33 hektarów.

Tekst: Janusz Kędracki

Punkt Informacji Turystycznej w Strawczynku
ul. Turystyczna 6
26-067 Strawczynek
tel. 41 333 57 97 wew. 200 (kasy basenu)

Informacji udziela również Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach
ul. Sienkiewicza 29
25-007 Kielce
tel.  41 348 00 60
e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel