Propozycja pieszej wycieczki przez najcenniejsze obszary Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego – rezerwaty: „Małe Gołoborze” oraz „Szczytniak”. Prócz walorów przyrodniczych na trasie napotkamy wiele pamiątek historycznych oraz urokliwie położoną na zboczu Góry Witosławskiej kaplicę Zesłania Ducha Świętego.
Pasmo Jeleniowskie z lotu ptaka fot. Krzysztof Pęczalski
Dojazd i początek trasy:
Początek i koniec wycieczki zlokalizowany jest na parkingu leśnym w Witosławicach (parking na kilkanaście samochodów).
Oznakowanie: dobre
Część trasy nieoznakowana zaleca się poruszanie z wykorzystaniem śladu GPX (odcinek: parking – kapliczka na Górze Witosławskiej – dojście dla szlaku czerwonego oraz odcinek: zejście ze szlaku czarnego w Starym Skoszynie – parking), bardzo dobre (rez. Małe Gołoborze – rez. Szczytniak szlak czerwony, rez. Szczytniak – Stary Skoszyn szlak czarny)
Utrudnienia na trasie:
- trasa prowadzi przez tereny miejscami podmokłe oraz przez gołoborze na Szczytniaku, które wymaga szczególnej ostrożności; zalecane odpowiednie obuwie
Atrakcje na trasie:
Kapliczka Jezusa Chrystusa w Witosławicach - kapliczka posiada XIX-wieczną drewnianą rzeźbą przedstawiającą Chrystusa w cierniowej koronie, niosącego krzyż. Mimo upływu lat rzeźba jest w bardzo dobrym stanie, a możliwość oglądania z bliska pozwala dostrzec kunszt dłuta artysty.
Kaplica Zesłania Ducha Świętego na Górze Witosławskiej– drewniana budowla wzniesiona została na początku XVIII w. i rozbudowana w XIX w. Do prostokątnej nawy przylega wielobocznie zamknięte prezbiterium a całość przykryta jest gontem. To właśnie prezbiterium jest najcenniejszą historycznie częścią kaplicy. Świątynia posiada skromne wyposażenie: ambonę, kamienną chrzcielnicę, kropielnicę, 3 drewniane lichtarze, stacje drogi krzyżowej i kilka ławek. Legendy mówią, że pierwszą świątynię zbudował tu eremita, a wcześniej wojewoda podolski Wacław Jazłowiecki, słynący z awanturnictwa i rozpusty. Kaplica na co dzień zamknięta jest dla zwiedzających, ale raz w roku zapełnia się wiernymi przy okazji święta Zesłania Ducha Świętego. Warto spojrzeć też na dach kaplicy, skąd często odwiedzającym przygląda się puszczyk.
Kapliczka na zboczu Góry Witosławskiej
Rezerwat „Małe Gołoborze” – rezerwat przyrody nieożywionej skrywający niewielkie gołoborze zbudowane z piaskowców kwarcytowych. Otacza je las bukowy z udziałem jodły w wieku do 150 lat. Wychodnie skał kambryjskich znajdują się również w dolinie strumienia przybierając postać kilku niewysokich (od 0,5 do 0,8 m wysokości) wodospadów. Dziś gołoborze dobrze widoczne jest tylko na fragmentach, gdzie leśnicy z Nadleśnictwa Łagów prowadzą zabiegi ochrony czynnej polegające na odkrzaczaniu i hamowaniu sukcesji naturalnej.
Małe Gołoborze na Szczytniaku fot. Paweł Pierściński
Krzyż na Drodze Ponurego– krzyż ufundowany w 2012 roku oraz tablica upamiętniająca miejsce ostatniej koncentracji żołnierzy oddziałów partyzanckich AK dowodzonych przez mjr Jana Piwnika „Ponurego”.
Rezerwat i góra „Szczytniak” (554 m n.p.m.) – Szczytniak to najwyższy szczyt Pasma Jeleniowskiego. Na jego północnym, podszczytowym zboczu utworzony został rezerwat. Znajduje się tu gołoborze utworzone z górnokambryjskich piaskowców oraz fragment bukowo-jodłowego starodrzewu ocenianego na ok. 120 lat. Gołoborze na Szczytniaku jest niewielkie i stopniowo kurczy się ulegając ekspansji roślinności – porastają je kępy karłowatych brzóz, jarzębin i buków. Głazy porośnięte są kępami mchów, które na obrzeżach rumowiska tworzą piękne zielone kobierce.
Miejsce przebywania Ponurego– upamiętnia je drewniana kapliczka Matki Bożej Bolesnej z Wykusu zawieszona na drzewie.
Dom Pustelnia– położona w lesie niewielka prywatna posiadłość, w której na szczególną uwagę zasługują okiennice w formie malowanych drewnianych ikon. Warto pospacerować po okolicznym lesie i porozglądać dookoła, gdyż ponad głowami zobaczyć można przywieszone do pni drzew inne, piękne ikony – dzieła lokalnego artysty.
Jeleniowskie Ścieżki – system rowerowych single tracków czyli tras enduro obejmujący 5 tras zjazdowych: Świst, Dzik, Trzygłów, Świętowit i Licho oraz jedną trasę podjazdową Strumyk. U podnóża znajduje się miejsce odpoczynku z wiatą.
Jeleniowskie Ścieżki fot. Daniel Kordas
Źródło: Czas w las - przewodnik wydany nakładem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego