Cmentarz żydowski znajduje się przy ul. Pakosz, która w XIX w. była położona daleko od ówczesnego miasta. Założenie cmentarza było konsekwencją osadnictwa żydowskiego po zniesieniu przywileju z 1862 r., zakazującego zamieszkania w Kielcach ludności żydowskiej. Autorem założenia był znany kielecki architekt - Franciszek Ksawery Kowalski.
Dozór nad cmentarzem sprawowała jedna z najważniejszych organizacji dobroczynnych tj. Towarzystwo Pomocy dla Ubogich Wyznania Mojżeszowego i Bractwo Pogrzebowe Chwera Kadisza, które zajmowało się również organizowaniem pochówku zgodnie z nakazami religii mojżeszowskiej. W pierwszej połowie XX wieku trwały prace mające na celu rozszerzyć cmentarz.
Nagrobki, czyli macewy były wykonane z marmuru, piaskowca lub granitu. Najstarsza pochodziła z 1873 r., a wiele z nich odznaczało się walorami artystycznymi. Podczas II wojny światowej cmentarz został zdewastowany, a na jego terenie odbywały się egzekucje. W latach 1945-1946 ekshumowano i przeniesiono na cmentarz zwłoki Żydów z byłego getta kieleckiego i pogrzebanych nad brzegiem SIlnicy. W 1946 r. pochowano tu 42 ofiary pogromu kieleckiego. Ostatecznie nekropolia została zamknięta dla celów grzebalnych w 1965 r.
Aktualnie cmentarz liczy 3,12 ha. W 1981 r. 150 nagrobków ustawiono w formie lapidarium. W latach 1986 - 1987 cmentarz odrestaurowano i ogrodzono staraniem Fundacji Nissenbaumów i ziomkowsta Żydów kieleckich.
Opracowanie na podstawie J. Szczepański, U. Oettingen, Cmentarze Kieleckie.
Informacje praktyczne:
Cmentarz Żydowski
ul. Pakosz
Klucz do bramy cmentarnej:
tel. 783 084 183 (p. Marian)
tel. 782 793 072 (p. Danuta)
Bilety wstępu:
Grupy autokarowe - 100 zł (możliwość zwiedzania kirkutu, ohelu oraz dom Herszla Zagajskiego)
Osoby indywidualne - opłata regulowana w zależności od ilości osób i obiektów zwiedzanych.
Rekomendowanym przez Stowarzyszenie przewodnikiem po cmentarzu oraz znajdujących się na terenie Kielc miejscach pamięci związanych z historią kieleckich Żydów jest Pani Monika Łesyszak (tel. 668-201-759). Pani przewodnik posługuje się językami obcymi: angielskim oraz niemieckim.
