Ziemia Starachowicka - strefa mocy w Dolinie Kamiennej

Opis

Północny kraniec województwa świętokrzyskiego oraz jego środkowa część – Ziemia Starachowicka, to wciąż jeszcze mało znany rejon, który skrywa wiele zaskakujących i czarujących miejsc. Kojarzące się z obszarem poprzemysłowym okolice Starachowic poszczycić się mogą niezwykłymi walorami przyrodniczymi i kulturowymi, które doskonale uzupełniają zachowane do dziś liczne zabytki poprzemysłowe, skupione wokół Świętokrzyskiego Szlaku Zabytków Techniki.

Fot. Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, Archiwum ROTWŚ

Najlepszym tego przykładem jest Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura zlokalizowane na terenie dwóch zakładów wielkopiecowych (z 1841 r. i 1899 r.) w Starachowicach. Zorganizowane tu wystawy ilustrują rozwój XIX-wiecznego hutnictwa (z Wielkim Piecem, wieżą ciśnień i jedną z największych na świecie maszyn parowych) oraz prezentują zabytkowe samochody marki STAR, produkowane przez tutejszą Fabrykę Samochodów Ciężarowych.

Fot. Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, Archiwum ROTWŚ

Na terenie Muzeum, w zrekonstruowanej osadzie dymarskiej w tzw. Archeoparku, organizowane są pokazy wytopu żelaza w piecach typu kotlinkowego. Obok techniki, w ramach wystawy paleontologicznej eksponowana jest również przyroda, a dokładniej skamieniałości tropów zwierząt oraz naturalnej wielkości modele płazów i gadów z okresu permu, triasu i jury.

Fot. Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, Archiwum ROTWŚ

Przyroda, zarówno ożywiona, jak i nieożywiona, wszechobecna jest na terenie całej Ziemi Starachowickiej. Pozostałości pradawnej puszczy Puszczy Iiłżeckiej są chronione przez Sieradowicki Park Krajobrazowy oraz rezerwat Rosochacz z interesującą 2-kilometrową ścieżką dydaktyczną.

Fot. Sieradowicki Park Krajobrazowy, Archiwum ROTWŚ

Malownicze kompleksy leśne uzupełniają pomniki przyrody, w których podziwiać można niezwykłe odsłonięcia piaskowców dolnej jury (Skały Pod Adamowem) i dolnego triasu (Skały w Krynkach i w Rudzie), tworzące fantazyjne formy skalne jak ambony, grzyby, progi czy uskoki. Obok tych głazów znajduje się nowy obiekt – Centrum Turystyczne nad Zalewem Brodzkim. Jest tu to kompleks, na który składają się:duży park linowy dla dzieci i dorosłych, place zabaw, plaża z żywymi palmami, nowoczesny parking dla  kamperów i inne atrakcje.

Fot. Centrum Turystyczne nad Zalewem Brodzkim, Archiwum ROTWŚ

Liczne zbiorniki wodne, w ostatnich latach zrewitalizowane i wyposażone w infrastrukturę turystyczną, zachęcają do plażowania i aktywnego wypoczynku. Wypożyczalnie sprzętu wodnego, place zabaw, kąpieliska i piaszczyste plaże to tylko część atrakcji czekających na turystów przybywających nad zalewami w Brodach, Wąchocku czy Starachowicach.

Fot. Zalew Brody, Archiwum ROTWŚ

Fot. Port Lubianka w Starachowicach, Dawid Łukasik

Fot. Port Lubianka w Starachowicach, Dawid Łukasik

Ich uzupełnieniem jest gęsta sieć ciekawie poprowadzonych szlaków turystycznych rowerowych i pieszych. Jednym z nich możemy dotrzeć do niezwykłego miejsca, jakim jest rezerwat i uroczysko Wykus – miejsce stacjonowania w 1943 r. oddziałów AK zgrupowania mjr. Piwnika „Ponurego” (wydarzenie to upamiętnia kapliczka i mur z tabliczkami poległych żołnierzy „Ponurego”). Prochy mjr. Piwnika „Ponurego” złożone zostały w krypcie grobowej w krużgankach klasztoru Cystersów w Wąchocku, gdzie znajduje się również Muzeum Pamięci Walki o Niepodległość Narodu.

Sam klasztor w Wąchocku to jeden z najpiękniejszych przykładów architektury romańskiej w Polsce, wpisany na prestiżową listę „Pomników Historii”. Elementy romańskie zachowały się również w kościele św. Idziego Opata w Tarczku położonym na malowniczym wzniesieniu. W samym Wąchocku, prócz pomnika osławionego licznymi dowcipami Sołtysa, zobaczyć można pozostałości neoklasycystycznego pałacu Schoenbergów wybudowanego przez Neumana, właściciela tutejszych zakładów metalowych.

Fot. Kapitularz w Opactwie Cystersów w Wąchocku, Krzysztof Pęczalski

Niezwykle urokliwe i klimatyczne obiekty sakralne zlokalizowane są na obszarze całej ziemi Ziemi starachowickiej. W Krynkach przed wejściem do kościoła parafialnego zachwyca modrzewiowa brama z dzwonnicami z XVIII w., a w Radkowicach drewniany kościół z 1621 r. przeniesiony tu z Miedzierzy.

Fot. Kościół w Krynkach, Archiwum ROTWŚ

Fot. Kościół w Radkowicach, Archiwum ROTWŚ

Do Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski Pani Ziemi Świętokrzyskiej w Kałkowie-Godowie co roku przybywa tysiące wiernych i turystów. Na rozległym obszarze sanktuarium znajduje się przepiękna Droga Krzyżowa, której 12. stację stanowi wysoka na 33 metry Golgota Świętokrzyska, o 5 kondygnacjach, z 15-metrowym krzyżem na szczycie.

Niezwykłe walory geograficzno-przyrodnicze od wielu lat są doceniane przez turystów i gości z całej Polski, którzy przybywają do powiatu starachowickiego wypocząć na łonie przyrody – w lesie, górach i nad wodą, ale też bawić się na cyklicznych imprezach, takich jak Legenda STARa – zlot pojazdów zabytkowych, Starachowicka Strzała – rowerowy weekend, Żelazne Korzenie – warsztaty archeologiczne, Rydno – piknik prehistoryczny, Turniej Sołtysów w Wąchocku, Jarmark u Starzecha, i wiele innych.

Fot. Piknik Archeologiczny Rydno w Wąchocku, Archiwum ROTWŚ