Hutnik przetarł czerwoną od gorąca twarz, wpatrując się w gardziel wielkiego pieca. Górnik wyszedł z płytkiej jamowej kopalni i spojrzał na bryły krzemienia, które udało mu się wydobyć. Mechanik odłożył narzędzia i odetchnął - star będzie jeszcze działał!

Taka była codzienność zwykłych ludzi, pokoleń naszych przodków, których czas w końcu nadszedł -  zamknęli za sobą drzwi i skończyli pracę na dobre. Wkrótce na odpoczynek przeszły huty, piece, zakłady – świadkowie gospodarczej siły Polski skupionej w Staropolskim Okręgu Przemysłowym i Centralnym Okręgu Przemysłowym.

Te przemysłowe skarby przeistoczyły się w muzea czy centra kultury, w  których tętni życie. A niektóre stały się ruinami wkomponowanymi w okoliczny krajobraz. To obecnie Świętokrzyskie Zabytki Techniki...

O żadnym z tych obiektów nie można zapomnieć. Dlatego za sprawą Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Świetokrzyskiego połączył je 200 km szlak samochodowy - Świętokrzyski Szlak Zabytków Techniki.

Szlak połączy dolinę rzeki Kamiennej z centralną częścią regionu. Znajdzie się na nim ponad 20 obiektów, do których poprowadzi około 80 znaków drogowych. Przy 12 obiektach znajdą się tablice informacyjne z języku polskim i angielskim.

Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu
Cisza, spokój, zapach drewna i lekki wiatr od pobliskiego stawu… Ale ciszę tę potrafi zmącić nagłe uruchomienie całego układu maszyn i urządzeń w Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu podczas wydarzeń i imprez. Możemy sobie tylko wyobrazić, jak wielki gwar panował w XVIII i XIX wieku w czasach świetności Maleńca.

Zakład założył został w 1784 r. przez kasztelana łukowskiego Jacka Jezierskiego. Zakład odwiedziło wielu znakomitych gości, ale tym najznakomitszym był sam król Stanisław August Poniatowski.

Spośród doskonale zachowanych do dziś elementów wyposażenia zakładu do najbardziej interesujących zaliczyć trzeba: cykl produkcyjny – walcowania blach oraz wytwarzania z nich narzędzi gospodarczych, hale walcowni, gwoździarni i szpadlarni z 1839 r. oraz unikalne maszyny i koła wodne.

Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi Wielkiej
Mimo że Sielpia kojarzy się z lenistwem nad wodą, w pobliżu zalewu znajduje się zabytek ze skarbem myśli technologicznej – największe w Polsce koło wodne o średnicy 9 m! Ten unikatowy w skali europejskiej zabytek techniki, który mieści się w dawnej walcowni i pudlingarni z pierwszej połowy XIX w. według programu uprzemyslowienia ziem polskich Stanisława Staszica. Po wielu latach leżen w 1934 r. zakład stał się pierwszym w kraju zabytkiem techniki i przemysłu wpisanym do rejestru zabytków. Zabytkowa fabryka posiadała prawie kompletne wyposażenie produkcyjne z pierwszej połowy XIX wieku, m. in. układ walcarek, pionierską, prototypową turbinę skonstruowaną przez Filipa Gerarda.

UWAGA! Obiekt jest obecnie nieczynny dla turystów, ale mamy nadzieję, ze wkrótce się to zmieni.

Ruiny Huty „Józef” w Samsonowie
Romantyczne ruiny „Huty Józef” w Samsonowie stanowią jeden z najciekawszych zabytków Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.

W latach 1641-44 za sprawą włoskich właścicieli powstał w Samsonowie wielki piec dający ciekłą surówkę wykorzystywaną głównie do produkcji lanych kul armatnich, dział, moździerzy i granatów. Ale to za czasw Stanisława Staszica w latach 1818-22 został wybudowany najnowocześniejszy w Królestwie Polskim wielki piec wraz z osiedlem mieszkaniowym. Wielki piec pracował do 1866 r. kiedy to zniszczył go pożar, dając 800 ton surówki rocznie.

Patrząc dziś na ruiny mamy wrażenie jakbyśmy oglądali przemysłowe klasycystyczne założenie pałacowe. Na jego osi dominują: wieża wyciągowa (gichtociągowa) i okrągły piec, a niższe skrzydła tworzą pomieszczenia w których nadawano ostateczny kształt wyrobom i przygotowywano skład: budynek dmuchawy, emaliernia, klatka koła wodnego, maszynownia, modelarnia, suszarnia, odlewnia, przejście podziemne i węgielnia.

Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej
Zasłużone sprzęty wojskowe odpoczywają w Muzeum im. Orła Białego. Na tej plenerowej ekspozycji nie ma gablot - możecie dotknąć wszystkich eksponatów. Tu wejdziecie również do wnętrza radzieckiego samolotu IŁ-24.Unikatowym w skali kraju eksponatem jest pełnomorski kuter torpedowy ORP „Odważny” oraz nieniemieckie samobieżne działo pancerne StuG IV.

Muzeum mieści się w zabytkowym, murowanym budynku dawnego dozorcostwa  huty „Rejów” z XIX wieku. Jest to drugie co do wielkości i ilości eksponatów miejsce w kraju (po Muzeum Wojska Polskiego), które gromadzi imponującą liczbę sprzętu wojskowego. Zobaczyć tu można eksponaty dotyczące Wojny Obronnej z 1939 roku, jak również wyposażenie i umundurowanie żołnierzy Wojska Polskiego z okresu kampanii wrześniowej.

Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura w Starachowicach
Historia przemysłu w Muzeum Przyrody i Techniki to dopiero przygoda! Poznacie tajniki pracy wielkiego pieca, zobaczycie słynne stary starachowickie i wybierzecie warsztaty stosownie do Waszych zainteresowań. Będzie też okazja do poznania różnych gatunków dinozaurów na wystawie paleontologicznej.

Najcenniejszym elementem Muzeum Przyrody i Techniki jest Zespół Wielkopiecowy z końca XIX wieku. To jedyny w Europie zachowany w całości ciąg technologiczny urządzeń hutniczych. W skład zakładu wchodzi również jedna z największych maszyn parowych. Trafiła do Starachowic z Powszechnej Wystawy Przemysłowej w Paryżu, która odbyła się w 1899 roku.

W muzeum zobaczyć można także kolekcje samochodów ciężarowych produkowanych przez Fabrykę Samochodów Ciężarowych STAR – między innymi Papamobile i STARa 266R – uczestnika X Rajdu Paryż – Dakar w 1988 roku.

W zabytkowym budynku dawnej kotłowni (obecne „Kino Kotłownia”) prezentowana jest wystawa paleontologiczna z tropami zwierząt żyjących na terenie obecnych Gór Świętokrzyskich w okresie permu, triasu i jury.

Ostrowiecki Browar Kultury
Od 1908 r. obiekt działał pod szyldem "Browar Saskich". Pod koniec lat 20. XX w. obiekt przeszedł modernizację - wzbogacono go o urządzenia parowe, uruchomiono słodownię, funkcjonował tu też młyn. Firma działała także w czasie II wojny światowej, a państwo przejęło ją na własność w 1946 r. Browar przestał funkcjonować w latach 70. XX w.

Dziś Ostrowiecki Browar Kultury to obiekt z duszą łączący ponad stuletnią tradycję z nowoczesnością. Pod jednym dachem działalność prowadzą tu najważniejsze instytucje kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim - Miejska Biblioteka Publiczna, Biuro Wystaw Artystycznych oraz Miejskie Centrum Kultury. Zanim mogliśmy podziwiać efekt daleko idących prac rewitalizacyjnych, to przez ponad 2 lata każdy element budynków poddany był drobiazgowym zabiegom konserwatorskim. Każda cegiełka, każda fuga i kazdy element konstrukcji został wyczyszczony  i odnowiony pracą ludzkich rąk.Dziś efekt tej tytanicznej pracy warto oglądać szczególnie wieczorem, gdy podświetlenie budynku rzuca na jego ściany efektowne cienie skrywające zakamarki i odsłaniające fakturę cegły.

Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki
Jedyny w Świętokrzyskiem obiekt wpisany na listę UNESCO! W Krzemionkach zobaczycie zespół prahistorycznych kopalń krzemienia pasiastego funkcjonujących w okresie neolitu i wczesnej epoki brązu (ok. 3900 – 1600 p.n.e.), czasu, kiedy powstawały między innymi egipskie piramidy.

Jest to jeden z największych i najlepiej zachowanych obiektów tego typu na świecie. Pomimo upływu tysięcy lat podziemia kopalń przetrwały do naszych czasów w niemal niezmienionym stanie. Na terenie rezerwatu archeologicznego o powierzchni blisko 350 ha zobaczyć można wyjątkowo dobrze zachowany krajobraz nakopalniany: hałdy i leje poszybowe oraz znakomicie zrekonstruowaną architekturę podziemi sprzed 5-4 tys. lat.Turyści mogą podziwiać je wędrując unikalną podziemną trasą o długości prawie 500 metrów. Warto obejrzeć tu także zrekonstruowane zabudowania neolityczne, obozowisko górników oraz grobowiec megalityczny.

Żywe Muzeum Porcelany w Ćmielowie

Muzeum Żywej Porcelany zaprasza na wycieczkę do świata porcelany i poznania tajników produkcji porcelany oraz jej historię. Przede wszystkim uczestnicy odrywają świat sztuki i designu przez dotyk, słuch, węch uczą się obserwując na żywo jak ręcznie powstaje porcelana i samemu ja kształtując na Warsztatach Ceramicznych.

W muzeum będziecie mieć niepowtarzalną możliwość wejścia do 22 metrowego, starego oryginalnego pieca, który służył do wypału porcelany. Na każdym etapie dotkniecie surowców oraz elementów wykorzystywanych przy wytwarzaniu porcelany, poczujecie, jaką strukturę ma biskwit i jak gładka jest figurka po szkliwieniu oraz zobaczycie jak wyglądają farby ceramiczne czy złoto. A to wszystko dzieje się w świecie pełnym barw i zapachów, które dodatkowo mają pobudzić wyobraźnię.